Shakespeare Etkisi

William Shakespeare’in İngiliz edebiyatı üzerindeki etkisi muazzamdır. Dünyadaki kütüphaneler bu İngiliz şairin bilinen çoğu dildeki binlerce kitabına sahip… Milton, Dryden, Pope, Dr Johnson, Keats, Coleridge, Charles Lamb, Henry James ve Virginia Woolf gibi yazarların hepsi Shakespeare’in gizeminden öyle ya da böyle bahsetmişlerdir.

1-A Dictionary of the English Language, Dr. Samuel Johnson

Dr.Samuel Johnson’ın 18. Yüzyıl Sözlüğü

15 Nisan 1755’te, Samuel Johnson iki ciltlik İngiliz Dili Sözlüğünü yayınladı. Bu ilk İngilizce sözlük değildi (önceki iki yüzyılda 20’den fazla sözlük vardı), ama birçok yönden en dikkat çekici olanıydı. Modern sözlük bilimci Robert Burchfield’ın gözlemlediği gibi, “İngiliz dili ve edebiyatının tüm geleneğinde, birinci dereceden bir yazar tarafından derlenen tek sözlük, Dr. Johnson’a aittir.”

Samuel Johnson bir sözlük yapımcısından fazlasıydı; O, Burchfield’ın belirttiği gibi, birinci dereceden bir yazar ve editördü. Diğer önemli eserleri arasında bir seyahat kitabı, İskoçya’nın Batı Adalarına Bir Yolculuk, William Shakespeare’in Oyunları’nın sekiz ciltlik baskısı, masal Rasselas (annesinin tıbbi masraflarını karşılamaya yardımcı olmak için bir hafta içinde yazılmıştır); İngiliz Şairlerin Yaşamları ve yüzlerce deneme ve şiir. Bununla birlikte, Johnson’s Dictionary kalıcı bir başarı olarak duruyor. “Diğer sözlüklerden çok daha fazlası,” diyor Hitching, “Hikayeler, gizli bilgiler, ev gerçekleri, önemsiz şeyler ve kayıp efsanelerle dolu. Kısacası, bir hazine evidir.” Neyse ki, artık bu hazine evini çevrimiçi olarak ziyaret edebiliriz. Lisans Öğrencisi Brandi Besalke, Johnson’ın ilk baskısının aranabilir sürümünü yükleyerek başladı. “ johnsonsdictionaryonline.com “ Ayrıca altıncı baskı (1785) İnternet Arşivi’nde çeşitli formatlarda mevcuttur.

2-Moby Dick, Herman Melville

Moby Dick defalarca okunabilecek bir serüven romanından daha fazlasını sunuyor. Melville’in eserini her okuyuşta farklı bir unsura odaklanmak mümkün. Dini metinleri referans alan, Shakespeare etkisi açıkça hissedilen büyüleyici bir okyanus yolculuğu. Moby Dick’in temsil ettikleri üzerine pek çok varsayım oluşturmak mümkün. Fakat Ahab’ın deliliğine, intikam hırsına, trajik bir sona ilerleyen yolculuğuna kapılmamak mümkün değil…

3-The Adventures of Huckleberry Finn, Mark Twain

Huckleberry Finn’in Maceraları

Emmeline Grangerford, Viktorya dönemine ait bir avukatın bir parodisidir. Huckleberry Finn, macera romanı, siyaset, din, Hatfields ve McCoys ve hatta Hamlet’in tekelini parodi ediyor. Ancak en akılda kalıcı olan, 15 yaşındaki şair Emmeline Grangerford’un karakteri olabilir. Emmeline, ölüm hakkında kötü şiirler yazan “Michigan’nın Tatlı Şarkıcısı” olan Julia A. Moore’un bir parodisi. Emmeline de Huck’a göre: “Bir adam her öldüğünde veya bir kadın öldüğünde ya da bir çocuk öldüğünde, üşütmeden önce “haraç” ile el altında olacaktı. Onları haraç olarak adlandırdı. ”Emmeline, kötü şiirlerin yanı sıra, “Mızraklı Ağzını Asla Duymayacağım” başlığıyla ölü bir kuş üzerinde mendile ağlayan bir kız gibi dramatik konuların boya kalemlerini boyar.

4-A Thousand Acres, Jane Smiley

Bin Dönüm

Okurların ilk kez Yedek Anahtar (İletişim, 1998) adlı romanı ile tanıştığı Amerikalı yazar Jane Smiley’den modern bir “Kral Lear” uyarlaması. Başarılı bir prodüksiyonla bir filme de (Aile Bağları) konu olan Bin Dönüm, yazara Pulitzer Ödülü ve National Book Critics Circle Ödülü’nü kazandırmıştı. Orta Amerika’da devasa bir çiftlik… Eşini yıllar önce kaybetmiş otoriter bir baba, kocalarıyla birlikte çiftlikte çalışan ve yaşayan iki kızı… Evin en küçük kızı ise hukuk okumaktadır. Baba bir gün, bütün mülkünün yönetimini kızlarına bırakacağını açıklar. Buna karşı çıkan küçük kızını ise mirasından mahrum eder… Her şeyin olağan, sıradan ve huzurlu göründüğü bir dünyanın ardındaki kavgalar, çekişmeler, hırslar ve düşmanlıkların bir kadın yazarın duyarlı kaleminden anlatıldığı, okuru sarsan, başarısını aldığı ödüllerle kanıtlayan bir roman.

5-A Room of One’s Own, Virginia Woolf

Kendine Ait Bir Oda

Virgina Woolf Kendine Ait Bir Oda’sında anlatmaya çalıştığı şeyi somutlaştırmak için Judith adında hayali bir kadın kurgular. Shakespeare’in en az onun kadar zeki, yazmaya ilgili ve yetenekli kız kardeşi Judith için olası bir senaryo yazar. Woolf’un Shakespeare ile kıyas yapmasının nedeni dönemin (1900ler) edebiyat konusunda tüm gücü ve popülerliği elinde bulunduran “deha”sının Shakespeare olması. Öyle ki erkekler -George Eliot takma adıyla yazan Mary Anne tarafından bir güzel kandırıldıklarının farkında olmadan- kadınlara “Bizler kadar düşünme yeteneğiniz olduğunu ileri sürüyorsunuz. Madem öyle, neden Shakespeare gibi bir deha çıkaramadınız?” diye sorarlar. Bunun cevabını Woolf uzun uzun verir kitabında. Nihayetinde en büyük eksik kadınların “kendine ait bir oda”larının olmayışıdır. Sonra kadınlara seslenir. “Para kazanın, kendinize ait ayrı bir oda ve boş zaman yaratın. Ve yazın, erkekler ne der diye düşünmeden yazın!” Odaları, paraları ve vakitleri olmayan kadınlar, tüm tasasızlığıyla odasına çekilip, mumunu yakıp, daktilosunda keyifli keyifli yazan erkeklerden daha az zeki değildir. Judith de ağabeyi Shakespeare’den daha az zeki, daha az yetenekli ve daha az istekli değildir haliyle. Woolf’un Judith için yazdığı hayat hikayesi o dönemde herhangi bir yazar kadının (kadın yazar değil) başına gelebilecek olası şeylerdir. Okumak ister, anne ve babası tarafından evlenmeye zorlandığında isyan eder, dövülür, evden kaçar, Londra’ya gelir, tiyatrocular tarafından aşağılanır, kullanılmak istenir, umutları söndürülür… Jane Austen’dan George Eliot’a, Brontë kardeşlerden Shakespeare’in kurmaca kız kardeşine kadar geniş bir yelpazede “Kadın ve Kurgu Edebiyatı”nı farklı başlıklarda ele alıyor. O unutulmaz, “Bir kadın kurgu edebiyatı yazacaksa paraya ve kendine ait bir odaya sahip olmalıdır,” sözüyle de kendi adına düşünebilme ve yazabilme özgürlüğünün önemini belirtiyor.

6-Shakespeare’s Wife, Germaine Greer

İngiltere’nin en büyük oyun yazarının eşi Ann Hathaway hakkında çok az şey biliniyor. Shakespeare her şeyden önce evlilik şairi – oyunlarında defalarca, sürekli adaletsiz eşler ve aldatılmış kocaları kurtarırken – bilim adamları yazarın kendi eşi hakkında en kötüsünü varsaymakta ısrar ediyorlar. Germaine Greer, Shakespeare’in evliliğinin hikayesini edebi-tarihsel teknikleri, belgesel kanıtlarla birleştirerek cesurca anlatıyor. Derin içgörü ve zekasıyla, olağanüstü bir kadının canlı portresini yaparak İngiltere’nin en büyük şairiyle evlenen çiftçinin kızı hakkında teoriler sunuyor. Cesur sorular soruyor. Yeni araştırma ve araştırma alanları açıyor.

(Türkçede yayımlanmadı)

7-Hamnet, Maggie O’Farrell

Yazar Maggie O’Farrell, William Shakespeare’in tek oğlundan esinlenerek adını koyduğu romanı Hamnet’te, Shakespeare’in 1596’da henüz 11 yaşındayken vebadan ölen oğlunun hayatının kurgusal bir anlatımını sunuyor. O’Farrell’ın sekizinci romanı olan Hamnet, yas üzerine bir çalışma. 11 yaşındaki bir çocuğun ölümüyle başlıyor ve Hamnet’in annesi Agnes ile ünlü oyun yazarı kocası arasındaki ilişkiyi araştırıyor.

Saygın edebiyat ödüllerinden Women’s Prize for Fiction (Kadınlar İçin Kurgu Ödülü)’ın kazananı “Hamnet” romanı ile Maggie O’Farrell oldu. Jüri başkanı Martha Lane Fox, roman hakkında şu cümleleri söyledi: “Roman, hem oldukça güncel, hem de aslında kalıcı olan insan deneyimi hakkında oldukça derin bir anlam ifade ediyor.”

8-The Lodger: Shakespeare on Silver Street, Charles Nicholl

1612’de William Shakespeare, Westminster’daki bir davada ifade verdi ve bu, gerçek sözlerinin kaydedildiği tek olaydı. Yazar Charles Nicholl, Shakespeare’in hayatındaki bu büyüleyici dönemi inceliyor. Nicholl, çok çeşitli kaynaklardan elde edilen kanıtlarla, Shakespeare’in Othello, Measure for Measure ve King Lear gibi oyunları yazdığı dönemde yaşadığı ve çalıştığı koşulların ayrıntılı bir açıklamasını sunuyor. Nicholl, bu heyecan verici kitapta, Shakespeare hakkında yeni ve nadir bir şey yaratıyor.

(Türkçede yayımlanmadı)

9-Nothing like the Sun, Anthony Burgess

Hikaye iyi yazılmış ve eğlenceli. Aynı zamanda bu dönemin tarihine büyüleyici bir bakış sunuyor. Burgess okuyucusuna dönemin birçok korkusunu ve önyargısını hatırlatıyor ve Elizabeth I’i Shakespeare’in kendisinden daha çok eleştiriyor gibi görünüyor.

Nihayetinde Burgess, okuyucunun zihnini neler olabileceğinin olasılıklarına açmak ister; ancak çoğu zaman keşfedilmez. Genel olarak, Nothing Like the Sun, Shakespeare’in yaşamı ve zamanı hakkında ilginç ve geçerli bir bakış açısı sunan son derece bilgilendirici ve eğlenceli bir kitap.

(Türkçede yayımlanmadı)